Berigt 14 - de Onlanden

Op vrijdagmiddagmiddag 4 december kwam een illuster gezelschap bijeen in café Ensing in Peize. Hier werd het prachtige boek De Onlanden. Het Leege Lant door de Bestuurscommissie van de Herinrichting Peize uitgebracht. In het boek, een kunstwerk op zichzelf, laten bekende noordelijke kunstenaars en dichters zien hoe zij het landschap van nu en van de toekomst ervaren. Daarnaast zijn interviews opgenomen met een aantal karakteristieke bewoners van de streek. Arend en Gea van der Veen van Sandebuur waren treffend gefotografeerd in en om hun boerderij. Mooie sfeerplaatjes met de kinderen die voor deze presentatie een middagje vrij van school hadden gekregen.

Het gedicht van Petrus van der Velde Winter op de Paaizermao werd beeldend voorgedragen door Joke Ensing uit Peize. Dit gedicht staat in zijn geheel in het boek afgedrukt, de laatste regel hiervan As ’t wintert op de Paaizermao staat bovendien als titel naast een prachtige aquarel van Tonnis de Boer. Kortom, er was veel moois te zien in het boek en op de bijbehorende tentoonstelling. Binnenkort  verhuist de gehele expositie naar de oude school in Roderwolde. Deze is op een aantal vaste dagen te bezoeken en het boek is daar (beperkt) te koop voor  € 55,00.

In de vorige Wolmer stond een artikel van een (anoniem) lid van een groep bezwaarmakers tegen de mogelijke onderwaterzetting van het Groot Waal. Daarbij citeerde de schrijver een doctoraalscriptie van Henk Michel uit 1982. Door verder onderzoek weten we sinds enkele jaren dat de naam Waal niets met ‘wellen’ te maken heeft. Wel komt er in het Groot Waal kwel voor, maar dat is een ander verhaal.

De naam Waal is een verbastering van het algemeen bekende woord ‘wiel’, watergat achtergebleven door een dijkdoorbraak. In deze betekenis wordt het ook genoemd in Het kerkvoogdenboek van Roderwolde. (1538-1608), dat in 2002 is verschenen. In 1553 gebruikt een kerkvoogd de uitdrukking ‘het wiel van Kema’ om een bepaalde plaats aan te geven ten oosten van de huidige Waalborg. Omstreeks 1600 wordt dezelfde plaats ‘het waal van Kema’ genoemd. We weten uit bronnenonderzoek dat de familie Kema in de tweede helft van de 16^e eeuw op het huis woonde dat in de 18^e eeuw de naam Waalborg kreeg. In deze periode was het Waal nog een open watergat.

Een uitgave van Het kerkvoogdenboek van Roderwolde is aanwezig in het Rowolmer Archief. Belangstellenden kunnen het boek tijdens de maandelijkse openstellingen uiteraard inzien.

AvD