Berigt 39 - Een ongeval in Foxwolde

Op 20 augustus 1922 vond er bij het tolhuis in Foxwolde een ongeval plaats, waarover gemeenteveldwachter Bos onderstaand rapport uitbracht.

Naar aanleiding van het ongeval in den avond van 20 Augustus j.l. bij de tolboom te Foxwolde in deze gemeente, heb ik de eer U edel Achtbare beleefd te rapporteren, dat door mij in dezen een onderzoek is ingesteld en zijn gehoord:

1. Reinder Talsma, oud 24 jaar, directeur eener Zuivelfabriek te Peize en wonende aldaar, die mij mededeelde:

'In den avond van den 20sten Augustus j.l. , 't was na negen uur, kwam ik per motorrijwiel met een snelheid van ± 55 km vanaf Roden in de richting Peize rijden. Daar 't op bedoelde tijdstip reeds vrij donker was, zag ik de tolboom, welke op den openbare weg te Foxwolde is geplaatst en gesloten was te laat en het was mij toen onmogelijk alsnog te remmen, teneinde een ongeluk te voorkomen. Wel heb ik de motor nog uitgeschakeld en heb nog getracht te remmen, doch mijn voet gleed mij tot driemaal toe van de voetrem af. Daar ik begreep dat, indien ik met mijn motor tegen de afsluitboom van bedoeld tolhek aanreed, het mij en mijn vriend, welke bij mij achterop de duo zat, het leven zou kosten, ben ik achter de boompjes, welke aldaar aan de kant van den weg staan, langsgereden en met de oogen dicht ben ik toen op het aldaar staand hekwerk ingereden, hetwelk natuurlijk werd verbrijzeld. Er brandde echter geen licht bij bedoelde tol. Had echter de tolgaarder licht bij de tolboom op gehad, dan was dit ongeluk niet gebeurd. Ik had een lichtgevende lantaarn aan mijn motorrijwiel. Ik ben er echter best afgekomen, doch mijn vriend heeft zich erg in de rug bezeerd en heeft zich onder geneeskundige behandeling moeten stellen.'

2. Tjipke Jan de Vroeg, assistent-directeur eener Zuivelfabriek te Peize en wonende aldaar, die mij mededeelde:

'Zondagavond, 20 Augustus j.l. zat ik bij de directeur Talsma op de duo zijner motorrijwiel, welke hij persoonlijk bestuurde, en kwamen te ruim 9 uur vanaf Roden naar Peize rijden. Bij de tolboom, welke te Foxwolde geplaatst is op den openbare weg, was geen licht op en daar het reeds vrij donker was, vooral aldaar onder de boomen, hebben wij het tolhek, welke gesloten was niet vroegtijdig kunnen zien, tengevolge waarvan een ongeluk onvermijdelijk was. Hoe alles toen precies in zijn werk ging weet ik niet, doch ik ben eraf gesprongen en heb me erg in de rug bezeerd, tengevolge waarvan ik mij onder geneeskundige behandeling heb moeten stellen. De directeur had wel een lichtgevende lantaarn aan zijn rijwiel.'

3. Arend Douwes, tolgaarder, wonende te Foxwolde, gemeente Roden, die mij mededeelde:

'In den avond van den 20sten Augustus j.l. te omstreeks 9 uur was ik in onze woning, welke staat bij de tol, die is geplaatst op den openbare weg te Foxwolde. Daar ik iets hoorde, liep ik naar buiten en wel naar de tolboom, die gesloten was, en zag toen, dat iemand met een motorrijwiel het hekwerk bij de tolboom had stukgereden. Later bleek mij, dat dit de directeur der Zuivelfabriek te Peize was. Of bedoelde persoon licht aan had, weet ik niet. Ik had echter bij de tolboom op genoemd tijdstip nog geen licht opgestoken.'

Verder heb ik de eer U alsnog mede te deelen, dat op genoemde datum de zon des namiddags te 7.15 uur onderging.

Roden, 2 September 1922.

De gemeenteveldwachter J. Bos.

Aanvulling: tot 1953 liep de weg tussen Roden en Peize langs dit tolhuis, waar nu Jan van der Veen woont. Het huis werd gebouwd in 1884 en de laatste tol werd er op 31 december 1939 geheven.

Bovenstaand artikel van de hand van Jan Fonk verscheen eerder in 1993 in “Roon”, jaargang 16, nr. 2.

(WvdV)