Berigt-79: 65 jaar De Schoolkrant (deel 2)

 

Hoe verliep het hele proces van al dat drukwerk in Roderwolde?

Eerst het typewerk. Tot ongeveer 1990 was een simpele thuiscomputer met printer nog peperduur. De typemachine was volop in gebruik: simpel en degelijk. Tegenwoordig zou het een “alles-in-1” heten…

 

Met het schrijfmachinelint in de “witte” stand werd de kopij op een speciaal stencil getypt. Tikfouten konden nauwelijks worden gecorrigeerd, want elke getypte letter sloeg een gaatje in het stencil waar later de inkt door werd geperst. Het gebruik van afbeeldingen was niet mogelijk.

Het stencil bestond uit drie lagen en na het typen kon het zwarte carbon-tussenvel worden verwijderd.

 

Erika schrijfmachine model 44 - Kassa webshop

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Daarna de stencilmachine. Uit grote tubes ging een hoeveelheid stroperige inkt (onmogelijk uit kleren te verwijderen) door de vulopening en na een paar omwentelingen was deze inkt inwendig goed verspreid. Het stencil werd over de inktmat op de stencilmachine gespannen, het kartonnen buitenblad kon er vanaf en het folieblad waar alle teksten in geperforeerd waren bleef over.

OMNIA - GestetnerDe afdruksnelheid (handmatig) was ongeveer 1 per seconde. Sneller had geen zin, dan vlogen de beïnkte vellen je om de oren. Als de afdrukken niet zwart genoeg meer waren, moest er nieuwe inkt bij. Soms was de oplage te groot en ontstonden er niet te repareren scheurtjes in het stencil. Ook het typewerk moest dan opnieuw.

 

In de jaren zeventig kwam de electronische schrijver op: een oogje tastte het papieren orgineel af en een schrijvertje brandde het beeld in het stencil. Een hele vooruitgang, het afdrukken van tekeningen werd ook mogelijk!

Toen de school verbouwd werd, kon alle apparatuur mooi in de lerarenkamer staan, de ruimte achter in de school. De ramen konden hier open en ventilatie was wel nodig als een stencil gebrand werd.

 

Verg. van Oudercommissie en Personeel op 19 nov. 1973

Mededeling. Het Hoofd de school de heer van der Velde deelt mede dat de vereniging Openbaar Onderwijs Roderwolde, de school een elektrische stencilschrijver wil aanbieden, kosten zijn ongeveer fl. 2000,- waar de Oudercommissie dan ook wat moet bijdragen, na enige discussie hierover wordt gesloten om niet hoger te gaan dan ¼ deel op fl. 500,-.

 

Vergadering van oudercommissie en personeel werd gehouden op 27 juni 1978

Aanschaf stencilmachine worden over gesproken een aanbieding voor een elektrische machine fl. 1400,- hier zal voor aangevraagd worden bij de gemeente dus afwachten.

 

Hoewel de apparatuur in de school stond, was het gebruik voor het echte onderwijs beperkt. De Vereniging voor Openbaar Onderwijs (met “De Schoolkrant”), de korfbalvereniging ODA (met “Het ODA-blad”), de NH kerk, de tennisvereniging, Dorpsbelangen (vooral voor het autocross-programma) en enkele kleinere afnemers produceerden tienduizenden afdrukken. Het was ook geen wonder dat in 1990 alles min of meer versleten was. De hoofdstencillisten Bert Blaauw, Jaap Venekamp en Willem van der Velde besloten begin 1992 daarom drie firma’s uit te nodigen voor een demonstratie van een geschikt model.

De voorkeur ging van tevoren eigenlijk uit naar leverancier "G", maar de vertegenwoordiger liet zo overduidelijk blijken dat de keus echt niet op een concurrent kon vallen, dat er daarom een streep door deze firma ging. De volledig electrische RISO-4000 kwam toen als beste uit de bus, een degelijk model dat het jaren uithield.

 

Een probleem was nog wel de financiering. Het werd een koop met lease, maar voor de aanschaf was door de vaste gebruikers uit Roderwolde ongeveer 10.000 gulden beschikbaar en er moest nog ruim tweeduizend gulden meer op tafel komen. Een bestuursvergadering van het Openluchtspel bracht uitkomst: binnen twee minuten was het bestuur het eens dat het ontbrekende bedrag bijgedragen werd. Het was immers een aanschaf voor het hele dorp, die nu dus ook werd gefinancierd door alle openluchtspelbezoekers van buiten het dorp.

13 jaar hield deze apparatuur het vol: 1,2 miljoen (!) afdrukken lang met ODA en VOO als grootste gebruikers (elk 400.000 afdrukken). Hierna gingen kopieermachines en drukkerijen het werk overnemen. Het was het einde van het stenciltijdperk in Roderwolde, dat 48 jaar had geduurd.

WvdV