De gans van Willemtje Swartwold

Over kleine berichtjes in een krant valt soms veel meer te vertellen.

In de Provinciale Drentsche en Asser Courant van 17 februari 1870 stond een aardig feitje over een eierleggende gans in Roderwolde:

Eerst maar eens: wie was deze landbouwersche?

De naam Swartwold kwam vroeger meer voor, vooral rond Noord-Drenthe. Zo kende Bunne een grote boerenplaats de "Swartwoltplaats". Willemtje Hindriks Swartwold werd even verderop geboren, in Vries in november 1806. Daar trouwde zij in 1833 met Jan Roelfs Ananias uit Roden. Zij verhuisden naar Meppel, waar Jan Roelfs "leraar christelijk afgescheidenen" was, een soort dominee dus.

Daarna gingen ze naar Roderwolde en woonden in de Matsloot. Over de familie is verder niet zo veel bekend.

"Christelijk afgescheidenen" verwijst naar een groep gereformeerde protestanten die zich in 1834 afscheidden van de Nederlandse Hervormde Kerk. Deze afscheiding was een gevolg van onvrede over het beleid van de overheid (koning Willem I) ten aanzien van de kerk en de inhoud van het geloof. De beweging begon in Ulrum, onder leiding van dominee Hendrik de Cock. Aanhangers werden daarom uitgemaakt voor "koksianen".

Dan nog een laatste weetje. In het krantenbericht wordt gesproken over felle winterkoude. Dat klopt: de winter van 1870 had een periode met zeer strenge kou, met veel ijsvorming op rivieren en meren. De temperatuur daalde zo flink dat de Merwede, een getijrivier bij Gorinchem, voor een deel bedekt was met drijfijs!

WvdV